Yoksulluk arttıkça çocuk sayısı düştü
Ekonomik kriz, gelecek umudunun azalmasının da etkisiyle doğum oranları düşmeye devam ediyor. Doğurganlık hızı son 10 yılda 2.19’dan 1.48’e düştü. İktidarın en az 3 çocuk politikası karşılığını bulmadı.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın uzun yıllardır “En az 3 çocuk yapın” söylemine karşı AKP iktidarı boyunca doğurganlık hızı anormal biçimde giderek düştü. Bunun sebebi ise; yoksulluk, gelecek kaygısı, ekonomik kriz, ülkedeki siyasi atmosfer olarak değerlendirildi.

TÜİK verilerine göre doğurganlık son 23 yılda yüzde 61 azaldı; 2,4 çocuktan 1,48’e geriledi. Uzmanlara göre nüfusun korunması için oran 2,1 olmalı. Uzmanlar, bu düşüşün en büyük sebebi olarak iktidarın yanlış politikalarını işaret etti.

TÜİK dün “Doğum İstatistikleri 2024” verilerini açıkladı. Verilere göre, canlı doğan bebek sayısı 2024’te 937 bin 559 oldu. Toplam doğurganlık hızı, 2001’de 2,38 çocuk iken 2014 yılından itibaren aralıksız düşüş eğilimine girerek 2024’te 1,48 çocuk olarak gerçekleşti. Toplam doğurganlık hızı son sekiz yıldır nüfusun yenilenme seviyesi olan 2,10’un altında kalmaya devam etti. Annenin eğitim durumuna göre toplam doğurganlık hızı incelendiğinde ise veriler daha çarpıcı olarak yansıdı. 2024 yılında en yüksek toplam doğurganlık hızı okuma yazma bilmeyen/okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen anneler için 2,65 çocuk iken en düşük toplam doğurganlık hızı yükseköğretim mezunu anneler için 1,22 çocuk oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2014’ten itibaren son senede doğum oranları giderek düştü. 2014 yılında 2,19 olan oran 2024 yılında 1,48’e geriledi.

Doğurganlık hızının en yüksek olduğu iller sırayla şöyle (2024):

• Urfa

• Şırnak

• Mardin

Doğurganlık hızının en düşük olduğu iller şu şekilde (2024):

• Bartın

• Eskişehir

• Zonguldak

ASIL SORUN ORTADA
Türkiye Aile Planlaması Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ayşe Akın, ülkede azalan doğum oranlarına ilişkin doğurganlığın bir insan hakkı olduğunu vurguladı. Akın, “Doğurganlık birilerinin talimatıyla yönetilecek bir şey değildir, bir insan hakkıdır. Kadını daha çok doğuma zorlamak, onu bir demografik araç gibi görmektir ki biz bunu asla bilim insanları olarak kabul edemeyiz” dedi. Doğum oranlarındaki düşüşün temel nedenlerinden biri olarak yoksulluğa işaret eden Akın “Bir ülkede yoksulluk olduğu vakit ülkenin her şeyi değişiyor, doğurganlığı da tabii. Türkiye’de de bu açıdan değerlendirmek gerekir. Yoksulluğa bir çözüm arayışı olmadığı sürece baskı kurmak, üç çocuk gibi söylemlerle, teşviklerle düzelecek bir durum yok ortada” ifadelerini kullandı. Kadınları çeşitli vaatlerle doğuma yönlendirme çabalarının kadın haklarına aykırı olduğunu belirten Akın, “Kadına ‘KPSS’den muaf olursunuz, devlet memuru olursunuz’ gibi sözler vaat edileceğine, ülkedeki yoksullukla mücadele edilmezse çözüme gidilemez” dedi. Türkiye’de doğurganlık oranlarının düşmesine rağmen nüfusun 2050 yılına kadar azalmayacağını ifade eden Akın, “Doğurganlık bir insan hakkıdır, kimse müdahale etmemeli. Devletin görevi sorunu yanlış yere odaklamak ve kadın bedeni üzerinden söylemler üretmek değil asıl sorunu görüp yoksulluğa dair çözüm yolları aramaktır. Yoksulluk tamamen ortadan kalkmadıkça sorunlar sadece nüfus özelinde değil, hiçbir alanda çözülemez” dedi.