Denetimsizlik, ihmal ve kâr hırsı: Ölüyoruz her gün bu yangın yerinde
Bolu Kartalkaya’daki otel yangını ihmali ve denetimsizliği tekrar gösterdi. Meslek odaları temsilcileri de denetimde esas sorumluluğun Bakanlıkta olduğunu ve iktidarın sermayenin kâr hırsını önemsediğinin altını çizdi. Bolu Belediyesi’nin işletmenin talebi doğrultusunda yaptığı incelemede ise otel sahiplerinin birçok tedbiri almadığı ortaya çıktı. Buna rağmen hiçbir bakanlık yetkilisi hakkında işlem yapılmazken belediyeden iki görevli gözaltına alındı.

Bolu’da en az 79 yurttaşın yaşamını yitirdiği facianın ardından da yine denetimsizlik ve ihmal çıktı. Belediye tüm suçlama girişimlerine rağmen bakanlığın denetimden sorumlu olduğu ve bu görevini yerine getirmediği öğrenildi.

Faciaya ilişkin ortaya çıkan gelişmeler yangında ve ölümlerde esas sorumlunun yine iktidar olduğunu gösterdi. Özellikle yandaş medya eliyle sorumluluğunu gizlemeye çalışan bakanlık bunu beceremedi.

Önceki gün olay yerine giden 4 kişilik bakan heyetindeki Kültür Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, otelin itfaiye denetiminden geçtiğini söyleyerek dönemin belediyesinin hazırladığı 2007’de alınan yangın yönetmeliğine uygunluk belgesini kaynak göstermişti. Bakan Ersoy’un yangına ilişkin belediyeyi işaret etmesinin ardından Bolu Belediye Başkanı Tanju Özcan sert çıkarak denetim yetkisinin bakanlıkta olduğunu açıklamıştı.

Facianın yaşandığı Grand Kartal Otel’in 12 Aralık 2024’te Bolu Belediyesin başvuru yaparak yangın denetimine girmek istediği ortaya çıktı.

İsmail Saymaz’ın Halk TV’de aktardığına göre; otel adına Kadir Özdemir imzasıyla yapılan başvuru belediye tarafından kabul edilerek denetime başlandı. Belediye’nin yaptığı denetimlerde otelin birçok kalemde eksik kaldığı ortaya konuldu.

Buna göre belediye şu kalemlerin tamamında yetersiz kaldı:

• Tahliye çıkışları

• Işıklı yönlendirme levhaları

• Binadaki acil aydınlanma

• Elektrik tesisatı uygunluğu

• Söndürme gereçleri talimatları

• Algılama sistemleri ve yangın alarmı

• Paratoner Duman kontrolü

İtfaiye denetiminden geçemeyen otel yönetimi bunun üzerine yeniden başvuru yaparak 24 Aralık 2024’te uygulamanın iptalini istedi.

Ayrıca belediyenin otelin restoranında da denetim yaptığı ortaya çıktı. Yine başvuru üzerine yapılan denetim neticesinde yapılan yazıda işletmenin eksikleri vurgulandı ve yapılması gerekenler sıralandı.

Grand Kartal Otel’in belediyeden istediği sonuç çıkmayınca FQC Global firmasından belge aldığı öne sürüldü. Firma yetkililerinden Seda Ergün, otele yangın değil ‘Sürdürülebilir turizm” belgesi verdiklerini söyledi.

YANGIN MERDİVENİNE BAKIP ÇIKMIŞLAR

Ergün, şöyle dedi: “TGA (Türkiye Turizm, Tanıtım ve Geliştirme Ajansı) otellerde ‘Sürdürülebilir turizm denetimini yapmak zorunda. Biliyorsunuz kurum Turizm Bakanlığı’na bağlı. Biz de firma olarak TGA’ya başvuruyor ve işe talip oluyoruz. Bu kapsamda Grand Kartal Otel’e bir denetimcimiz giderek inceleme yaptı. Ancak daha çok enerji tasarrufu, su tasarrufu, atık yönetimi gibi maddeler değerlendiriliyor. Bunun dışında evet yangın merdiveni var mı bakılıyor, yangın tüpü var mı sensör var mı bakılıyor. Ancak bunlar çalışıyor mu ona bakmıyoruz.”

CHP CHP Bolu İl Başkanı Tahsin Mert Karagöz de faciaya ilişkin basın toplantısı düzenledi. Karagöz denetim yetkisinin ve ihmalin Bakanlık’ta olduğunu vurguladı.

Karagöz, otelin yangın denetiminden Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sorumlu olduğunu belirterek Bakan Ersoy’un sorumluluğu itfaiyenin üzerine attığı açıklamasına tepki gösterdi.

Bolu Belediyesi’nin 2007’den sonra yangının çıktığı otelle ilgili hiçbir raporu bulunmadığını vurgulayan CHP Bolu İl Başkanı, istifa çağrısı yaptı: “Gerçekleri açıklayın ve derhal istifa edin. 76 insanımızın sorumluluğu Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndadır. Gerçekleri kimsenin çarpıtmasına izin vermeyeceğiz.”

SORUMLU BAKANLIK

BirGün’e konuşan Avukat Serkan Kaya kanun ve yönetmeliklere göre denetim yetkisinin bakanlıkta olduğunu söyledi. Kaya şunları söyledi: “Tartışmaların ardından bir mevzuat taraması yaptım. Turizm Teşvik Kanunu’nun 30’uncu maddesinde denetime dair ‘Belge talebinde bulunan işletmelerin belgelendirilmesine esas denetimleri, belgeli yatırım ve işletmelerin niteliklerine ilişkin denetimleri ve işletmeleri sınıflandırma yetkisi Bakanlığa aittir’ ifadeleri yer alıyor. Bu maddede denetim yetkisinin bakanlıkta olduğu belirtiliyor. Yönetmeliğe baktığımızda da benzer bir durumla karşılaşıyoruz. Yönetmeliğin 5’inci maddesi kanundaki ilkeyi tekrar ediyor ve şöyle diyor: ‘Turizm yatırım ve işletmelerinin denetimi, Bakanlık kontrolörleri veya Bakan tarafından görev verilmesi halinde Bakanlık müfettişlerince yapılır.’ Kanunun ayarı da bu yönetmelikle bozuluyor. Yönetmelik denetim işini yapmak ‘turizm kontrolörleri kurulu’ diye bir kurum ihdas etmiş. 6 ila 18. maddeleri arasında da bu kurulun nasıl oluşacağı, kimlerin bu kurulda görev yapabileceği, sınav ve atama usulleri belirlenmiş. Ama bu maddelerin tamamı 2006 yılında yapılan değişiklikle yürürlükten kaldırılmış ve yönetmelik topal ördeğe dönmüş. Sonuç olarak yetki bakanlıkta ama bu denetimi yapacak bir organizasyon da yok. Üstelik bu denetimleri yapabilecek belediyelerin de yetkisi yok. Bu da esas sorumluluğun Bakanlık’ta olduğunu gösteriyor. Bu faciadan iki ders mutlaka çıkarılmalı. Birincisi denetimin ne kadar önemli olduğunu gördük İkincisi ise kanun yapma tekniği. Gece yarısı kararnameleriyle, torba kanunlarla kanun yapmaya devam edilirse bu facialar devam eder.”

FACİAYA DAVETİYE

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Başkanı Mahir Ulutaş ise özellikle eski yapıların yasal muafiyetlerinin ve denetim mekanizmalarının işlevsizliğinin facianın arka planında önemli bir yer tuttuğuna dikkat çekti.

2017 yılında yapılan bir mevzuat değişikliği ile 2007 öncesindeki binaların “mevcut yapı” olarak adlandırıldığını hatırlatan Ulutaş, “Bu adlandırmayla, eski yapılar günün gerekliliklerine uygun bir yangın algılama, uyarı ve söndürme sistemiyle donatılmaktan muaf kılındı. Bu karar, ‘mali gerekçelerle ve bütün yapıyı dönüştürmenin mümkün olmadığı’ gerekçesiyle alındı. Özellikle eski binalar içerisinden, hastane, otel, okul gibi yoğun insan sirkülasyonu olan yapıların bu kapsamdan çıkarılmış olması büyük bir ihmal yarattı” diye konuştu. Ayrıca 2012 yılında çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler ile yangın algılama, uyarı ve söndürme sistemlerinin ruhsatlandırma aşamasında itfaiyenin sistemleri kontrol edip görüş alması uygulamasının, “bürokrasinin azaltılması” adı altında kaldırıldığını belirten Ulutaş, “Artık itfaiyenin görüşü ve onayı olmadan binalara ruhsat verilebilir hale gelindi. Bu ruhsatlanma sürecinde büyük bir problem” dedi.

CENAZELER DEFNEDİLDİ

Yangında hayatını kaybeden 45 kişinin kimliği tespit edildi. Bu 45 kişinin cansız bedenleri yakınlarına teslim edildi. Yaşamını yitiren yurttaşların görev yaptıkları kurumlar ve eğitim aldıkları okullar da başsağlığı mesajları yayımladı.

Diğer yandan yangında hayatını kaybeden pek çok kişinin de cenazeleri toprağa verildi. Önceki gün programını iptal etmeyip İl Kongresi’ne katılan Erdoğan da Bolu’daki cenaze törenlerinde bulundu. CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise Çetiz ailesi için Ankara’da düzenlenen cenaze törenine katıldı.

Yangında hayatını kaybeden Sözcü Gazetesi Yazarı Nedim Türkmen ve ailesi ise İstanbul’da son yolculuğuna uğurlandı. Cenazeye İBB Başkanı Ekrem İmoğlu ile İstanBul Valisi Davut Gül de yer aldı.

***

TEDBİRLERİN EKSİKLİĞİ ORTADA

Türkiye Yangından Koruma ve Eğitim Vakfı Başkan Vekili Taner Kaboğlu tedbirlerin eksik olduğunun altını çizdi. Kaboğlu “Ortada bir itfaiye raporu yok bilirkişi raporu yok. Binayla ilgili planları, projeleri bilmiyoruz. Alınan tedbirlerin ne olduğunun detaylarını bilmiyoruz. Bu bilgi kirliliği için de yorum yapmak çok doğru olmasa da genel olarak tedbirlerin eksik olduğu ortada. Çünkü çok kısa süre içerisinde bu kadar fazla insanın hayatını kaybetmesinin başka bir açıklaması olamaz.”

“Denetleme hangi kurumda olmalı” sorusuna ise Kaboğlu, “Gelişmiş ülkelere baktığınız zaman her zaman itfaiyenin kontrolünde bu iş bazı yerlerde itfaiyelerin kendi kadroları var mühendislik bölümleri var. Her şeyi kendileri kontrol ediyorlar sahaya da kendileri gidiyorlar. O konuda biz biraz gerideyiz. Bu konunun profesyoneli çok az” dedi.

***

BİLİM, TEKNİK YOK SAYILIYOR

Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener de yaptığı açıklamada facianın denetimsizlikten kaynaklandığını ifade etti. “Her sabah bir felaket haberine uyanmak istemiyoruz. Bilimin, tekniğin, mühendisliğin, mühendis örgütlülüğünün yok sayıldığı bir sistem istemiyoruz” diyen Yener şunları söyledi;

Özel kuruluşlara kamu varlıkları tahsis eden Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı, bu varlıkların kullanım koşullarını da denetlemeye,

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nı, otelde konaklayanları yangın esnasında oteli terk etmek için yönlendirmekle sorumlu personele bu eğitimin verilip-verilmediğini ve ekipmanların periyodik muayenelerinin düzgün yapılıp-yapılmadığını denetlemeye,

İşletme sahiplerini insanların can ve mal güvenliğini sağlamak için vasıflı elemanlar eliyle bilimsel ve teknik gereklilikleri yerine getirmeye,

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nı, Yapı üretim sürecinin ve yapılarının işletilmesinin tüm aşamalarında Odaları sürece dahil etmeye, Odaları tarafından Eğitilip Belgelendirilmiş Mühendislerin yer almasını sağlayacak düzenlemeler yapmaya, davet ediyoruz.

Denetimin kamusal bir görev ve sorumluluk olduğunu, piyasanın insafsızlığına bırakılamayacağını belirten Yener, “Halkın can ve mal güvenliği kâr hırsına feda edilemez” dedi

ERGÜL, BAKANLIĞA BAĞLI  AJANSTA YK ÜYESİYMİŞ

Facianın yaşandığı Grand Kartal Otel’in sahibi olan Halit Ergül’ün Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı kurum olan Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı’ndan (TGA) Yönetim Kurulu Üyesi olduğu anlaşıldı. Otel 2 Mart 2024 ve 14 Aralık 2024’te TGA’dan “Sürdürülebilir Turizm Programı Sertifikası” aldı.

T24’ün haberine göre otelin sürdürülebilirlik programı kapsamında Haziran 2024’te personele vermesi gereken İşçi Sağlığı ve Güvenliği (İSG), ilk yardım ve yangın eğitimlerini tamamlayamadığı ortaya çıktı. Otelin ayrıca otelin sürdürülebilirlik programı kapsamında Haziran 2024’te vermesi gereken yangın eğitimini vermediği öğrenildi.

HEM TANITIMINI YAPIP HEM DE DENETLEYEN BAKAN

Faciada sorumluluk almayan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy aynı zamanda otel rezervasyonları reklamları yapan ETS Tur’un da sahibi. ETS Tur şirketi reklam yapmasının yanı sıra bunun için otellerden pay da alıyor. Yani Grand Kartal Otel’in reklamını yapan ve buradan pay alan ETS Tur’un sahibi olan Mehmet Nuri Ersoy aynı zamanda oteli denetlemekle de görevli. Faciadan sonra ETS Tur’un sitesinden Grand Kartal Otel kaldırıldı.Öncesinde ise otel için siteden övgü dolu ifadeler yer alıyordu.

NE ZAMAN HESAP VERDİNİZ?

Grand Kartal Otel’deki facia bir kez daha Türkiye’nin ‘eceliyle ölemeyenler ülkesi’ olduğunu gösterdi.

Önceki gün iki defa konuşan AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan “Kartalkaya’daki otel yangını olayının tüm yönleriyle aydınlatılması ve sorumlulardan hesap sorulması için gereken her türlü adım atılacaktır” dedi. Ancak AKP iktidarında yaşanan birçok faciada hiçbir sorumludan hesap sorulmadı.

Temmuz 2004’te yaşanan Pamukova tren katliamında 41 kişi öldü, 89 kişi yaralandı. TCDD yöneticilerinden bir tek kişi bile yargılanmadı. Facianın ödülü, bir makinistin 5 ay diğerinin 3 ay hapis yatması oldu.

Manisa’nın Soma ilçesinde 13 Mayıs 2014’te 301 madencinin öldü. Soma Kömür İşletmeleri A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan çok küçük bir ceza aldı. Kamu görevlileri hakkında dava yeni açıldı.

Adana’nın Aladağ ilçesinde Süleymancılara ait kaçak kız yurdunda 29 Kasım 2016’da çıkan ve 11’i kız çocuğu toplam 12 kişinin hayatını kaybettiği yangın davasında 18 kişi yargılandı, 8 kişi hakkında hapis cezası verildi.

Tekirdağ’ın Çorlu ilçesinde, yolcu treninin devrilmesi sonucu 25 kişi hayatını kaybetti. Mahkeme toplam 9 sanığa 8 yıl 4 ay ile 17 yıl 6 ay arasında hapis cezaları verdi.

Amasra’da 2022 yılında 43 kişinin öldüğü ve 9 işçinin yaralandığı maden ocağı patlamasına ilişkin davada dördü tutuklu 23 sanığın yargılanmasına devam ediliyor.

Erzincan-İliç’te geçen yıl dokuz işçinin hayatını kaybettiği maden faciasıyla ilgili ÇED raporuna onay verenler, imzası bulunanlar ve kamu görevlileri hakkında “kovuşturmaya yer olmadığı” kararı verildi.

***

BELEDİYE’DEN İKİ GÖZALTI

Faciaya ilişkin Bolu Cumhuriyet Başsavcılığınca yangına ilişkin başlatılan soruşturma sürüyor.

Soruşturma kapsamında Bolu Belediye Başkan Yardımcısı Sedat Gülener ile İtfaiye Müdür Vekili Kenan Coşkun gözaltına alındı.

Böylece soruşturma kapsamında gözaltına alınanların sayısı 11’e yükseldi.

https://www.birgun.net/haber/denetimsizlik-ihmal-ve-kar-hirsi-oluyoruz-her-gun-bu-yangin-yerinde-593062