Tehlikenin farkında mıyız?

Sona ermiş olan yıllık dijital BirGün aboneliğimi pazar günü yeniledim. Dün de gazeteyi, gerçek görüntüsüyle bilgisayarımda açarak çevirmeye, köşe yazılarını sayfadaki yerlerinden okumaya başladım:

S. Candansayar, “Dinsiz imansıza karşı” başlığı altında; “İnsanlar, bu denli olumsuz koşullar altında yaşarken, nasıl oluyor da yalan olduğu apaçık olan haber, bilgi ve olaylara yine de inanmaya devam ediyorlar?” diyerek, memleketin ve dünyanın halini yazmış. Halkın durduğu yerden bakınca, başlık “40 katır mı, 40 satır mı?” da olabilirdi.

Dünyanın halklara dayattığı bu! Memleketin hali de!

U. Kutay, Trump’lı ABD’de, internetin kimi kavramlarla taranarak, ortaya çıkan tüm verilerin nasıl silindiğini anlatmış. İnternet güya “bilgi zenginleri” ve “bilgi yoksulları” arasındaki uçurumu kapatacaktı, herkesi “bilgi yoksulu” yapma yolunda!

F. Bildirici, ilk kurban Gazete Duvar’ın kapanışını, bağımsız medyanın nasıl Google’ın algoritma değişikliklerinin kurbanı olduğunu, bu dalaverelerin üstesinden gelecek gücün de okur olduğunu yazmış.

Geldik memleketin haline!

O. Öztürk, TTB’nin önerisi merkezinde çöken sağlık sistemini; A. Çelik, kendi üniversitesinin, bir cumhurbaşkanı adayını siyaset dışına itmek için, nasıl bir diploma cenderesine alındığını; A. İ. Başsoy’un “hikayesi” de memleketin iğrenç yamyam düzenini anlatıyor.

Bunları asla duymayacağımız, tümüyle toz pembe aktarılan bir dünyaya gidiş! Tehlike bu!

On yıllarca medyanın bağımsız ve gerçek anlamda “4. Güç” olduğu anlatılan ABD’nin haline bakın. Bakın ki, o dünyanın hali ve tehlikenin resmidir!

Geçen yıl ABD’de neredeyse 15 bin medya çalışanı işini kaybetti. Bağımsız yayınların binlercesi kapandı ya da medya devleri tarafından yutuldu. Amerikalılar hiç olmadığı kadar bağımsız medyadan yoksun ve birkaç oligarkın kontrol ettiği bilgi ortamına hapsolmuş haldeler.

Ben Bagdikian 1980’lerde başlayan bir süreç sonucu ABD’yi “5 büyük” medya devinin kontrol ettiğini yazmış; Belsey ve Chadwick de daha 1990’ların başında “Eğer bilgiyi üreten ve dağıtanlar, ekonominin gazetecilik dışında her alanında at oynatan kâr amaçlı çok uluslu küresel korporasyonlarsa, onların sağladığı bilgiye nasıl güvenebiliriz?” diye sormuştu.

Artık durum daha korkunç. Teknoloji multi-milyarderleri, kendi internet mecraları yetmezmiş gibi, geleneksel medyanın klasiklerini de zapt edip bin bir bedelle bugüne taşınan tüm gazetecilik ilkelerini yerle bir ediyorlar.

The Washington Post’u satın alan Jeff Bezos, köşe yazarlarının “bireysel özgürlükler ve serbest piyasalar” odaklı yazmaları talimatı verdi ve çalışanlara gönderdiği e-postada, gazetenin farklı bakış açılarına yer vermesine gerek olmadığını çünkü “internetin zaten bunu yaptığını” söyledi!

En köklü ana akım medya kuruluşları bile giderek daha fazla sponsorların desteğine bel bağlamak zorunda kaldılar ve bu sponsorlar da Beyaz Saray’daki patronlarına sadakatlerini kanıtlamak için birbirleriyle yarışıyorlar.

“40 katır mı 40 satır mı?”nın medya dünyası için anlamı; milyarder sınıfına hizmet etmek veya tamamen yok olmak arasında bir seçim!

“Sonuçta büyük medya kuruluşları, artık zengin ve güçlüleri memnun etmek için daha fazla teşvik ediliyor; en azından onları eleştirmekten kaçınmak zorunda kalıyorlar. Bu şekilde hareket etmeyen az sayıdaki kuruluş ise sansürcü ve dava açmaya meraklı bir devlet başkanının gazabıyla karşı karşıya kalıyor.” Bu cümleler, bugün altı büyük medya şirketinin haberlerin yüzde 90’ından fazlasını kontrol ettiği ABD’yi anlatıyor.

Bizdeki durumu biliyorsunuz!

Tehlikenin farkındaysak, onu savuşturmak da biz gazetecilere ve okurlara düşüyor. Keşke, bu canavarlara karşı, çevremizden başlayarak, tüm dünyanın bağımsız medyasını bir ağ içinde birleştirebilsek. Ama önce bağımsız medyayı yaşatmak gerekiyor.

Pazar günü ben sona eren yıllık dijital BirGün aboneliğimi yeniledim!